کتاب بر ساحل صحیفه

کتاب «بر ساحل صحیفه» مجموعه ی ۳۶۵ نکته ناب از صحیفه سجادیه است که مخاطب را با جهان عارفانه ی سیدالساجدین آشنا می‌کند و وی را برای انس با صحیفه آماده می‌سازد. کتاب حاضر حاصل تلاش حجت الاسلام حیدری ابهری است که نگاه ویژه‌ای در شرح صحیفه سجادیه دارد.
بر ساحل صحیفه جدیدترین اثر او برای جوانان است که از متن زیبا و روان و دلنشین برخوردار است و خواننده را تا پایان با خود همراه می‌سازد.
با خواندن کتاب بر ساحل صحیفه به خوبی با شیوه ترویج معارف ناب به روش دعا و مناجات آشنا میشویم.  بر ساحل صحیفه به ما نشان میدهد که امام سجاد علیه السلام در عصر بی تفاوتی و سقوط ارزشها ساکت نبوده است و با سلاح دعا به نشر معارف دینی ناب پرداخته است. هر چند ارزش گرانقدر این طلای ناب تا کنون برملا نشده و قرن ها باید برای کشف این گنج پربها کاوش کرد و نوشت.

این اثر دریچه‌ای برای کشف ذخایر معارفی نیایش‌های امام سجاد علیه السلام است.
بخشی از کتاب:

صحیفۀ سجادیه، در ارتقای آمال و آرزوهای آسمانی ما نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند و در این زمینه افق های جدیدی را پیشِ روی ما می‌گشاید و بدین وسیله بر کمّیت و کیفیت تلاش های معنوی ما می‌افزاید.

به عنوان نمونه در این عبارت از دعای مکارم الاخلاق دقت بفرمایید:

«خدایا هر خوی ناپسند مرا پسندیده و هر عیب مرا که موجب سرزنش من است نیکو گردان و هر فضیلت کامل نگشته مرا به کمال رسان»

آرمان اغلب مؤمنان در حوزۀ اخلاق، رها شدن از رذائل و به دست آوردن فضائل است. اما آرزوی امام سجاد علیه السلام در زمینه‌ی رشد اخلاقی، بسی فراتر از این است. آن حضرت، افزون بر اهتمام به رهایی از رذائل و کسب فضائل، از خدا می‌خواهد فضائلی را هم که روزی اش شده، کامل‌تر و کامل‌تر گرداند. مثلاً اگر خدا ده درجه مهربانی یا ده درجه کرَم، یا ده درجه گذشت و بخشش ارزانی اش داشته، بر کیفیتِ این صفات نیک و درجۀ آنها آن به آن بیفزاید. بی شک کسی که اینگونه می‌اندیشد، در میدان رشد اخلاقی با انگیزه و قدرت و جدیت بیشتری خواهد کوشید.

نمونۀ دیگر این عبارت در همان دعای مکارم الاخلاق است. که حضرت به خدا می‌گوید:

«خدایا بر محمد و خاندانش درود فرست و مرا بر آن دار با کسی که بدخواهیِ مرا می‌کند با خیرخواهی روبرو شوم و در حق آنکه از من کناره جوید، نکوئی کنم و به کسی که مرا محروم سازد بخشش نمایم و آن را که از من ببرد، به پیوند آشتی جزا دهم و از کسی که غیبت من کند، به نیکی یاد کنم».

در حالی که انسانِ آرمانیِ اغلبِ ما در حوزه‌ی ارتباطات اجتماعی، آدمی است که دیگران را نرنجاند و نیازارد و نفریبد، اما انسان آرمانی امام سجاد علیه السلام کسی است که در برابر بدی های دیگران نیز رفتاری کاملاً بزرگوارانه و کریمانه از خود بروز دهد.

البته این تأثیر، ویژۀ صحیفۀ سجادیه نیست و مطالعۀ دیگر متون اسلامی هم می‌تواند در اوج بخشیدن به ایده آل های معنوی ما مؤثر باشد. اما چون زبان صحیفه، زبان دعا و درخواست و ابراز نیاز است، در این زمینه از صراحت بیشتری برخوردار است و تأثیر عمیق تری بر جان ما بر جای می‌گذارد.