سنت چهل حدیث نویسی یکی از یادگارهای پیامبر اکرم(ص) است.
رسولخدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود :
مَنْ حَفِظَ عَلى اُمَّتی أرْبَعینَ حَدیثاً یَنْتَفِعُونَ بِها فی أمْرِ دینِهِم، بَعَثَهُ اللهُ یَوْمَ القِیامَهِ فَقیهاً عالِماً؛ هر کس براى امّت من چهل حدیث حفظ کند تا در کار دین‌شان از آنها بهره گیرند، خدا در قیامت او را دین‌شناس و عالم محشور می‌سازد.
بحارالانوار، ج 10، ص 156
پس از قرآن کریم، حدیثْ مهمّ‌ترین منبع شناخت دین اسلام به شمار می‌رود. به همین دلیل، حفظ و نوشتن حدیث از آغاز مورد توجّه و تاکید رسول خدا(ص) و اهل بیت آن بزرگوار بوده است. گر چه پس از رحلت پیامبر؟ص؟ نگارش حدیث به مدّت یک قرن ممنوع شده بود؛ امّا امامان معصوم(ع) در این دوران سخت نیز از نگارش و گسترش حدیث دست نکشیدند. به رغم تمام تلاش‌هایی که برای نابود ساختن احادیث نورانی رسول خدا(ص) صورت گرفت، اهل بیت(ع) با مجاهدت خویش از این میراث پربها نگه‌داری کردند و آن را برای استفاده نسل‌های آینده پاس داشتند.
پس از اهل بیت(ع) نیز تلاش برای نشر حدیث توسط شاگردان آن بزرگواران ادامه یافت. با مطالعه‌ای گذرا در تاریخ قرن‌های نخستین اسلام، به روشنی درمی‌یابیم که راویان حدیث چه تلاش سترگی برای حفظ حدیث انجام داده‌اند و چه خطرهای بزرگی را در راه نگه‌داری کلمات نورانی پیامبر(ص) و فرزندانش به جان خریده‌اند.
روزگاری بیان یک حدیث، مرگ و شهادت راوی یا دست‌کم تبعید و آوارگی و زندان شدن وی را در پی داشت. در کنار راویان، باید از عالمان بزرگی همچون شیخ صدوق، شیخ کلینی و شیخ طوسی یاد کنیم که با زحمات طاقت‌فرسای خود، دست‌نوشته‌های راویان را در مجموعه‌های بزرگ حدیثی خود گردآوردند و با تحمّل رنج سفرها و غربت‌ها و سال‌ها کوشش عالمانه در کنج خانه و کتابخانه، مهمّ‌ترین کتاب‌های حدیثی را تدوین کردند. از آن پس نیز کار تدوین و تحقیق و ترجمه و نشر حدیث، هیچ گاه در جامعه اسلامی تعطیل نشد و در هر قرن، گروهی از عالمانِ فرهیخته به این خدمت بزرگ اهتمام ورزیدند و سخنان زندگی‌ساز اهل بیت؟عهم؟ را برای آیندگان حفظ کردند.
از جمله کتاب‌های حدیثی عالمان اسلامی، مجموعه کتاب‌های ارزشمندی است که به نام اربعین (یا چهل‌حدیث) از این بزرگواران به یادگار مانده است. مانند اربعین شیخ بهایی، اربعین شیخ طوسی، اربعین امام خمینی. اربعین‌نویسی با الهام از همان حدیث پیامبر که به ستایش از حفظ چهل‌حدیث پرداخته، رواج یافته است. این سنّت حدیث‌نگاری قرن‌هاست که در میان مسلمان رواج دارد. دستور به حفظ چهل حدیث بنیاد یک سنّت علمی هوشمندانه است. حفظ یا نوشتن چهل‌حدیث آن‌قدر دشوار نیست که کسی اشتیاق انجامش را نداشته باشد و از سوی دیگر چهل حدیث ظرفیت آن را دارد که بتوان نقشه راه زندگی سازنده‌ای را از آن به دست آورد. کتابچه حاضر نیز در راستای ترویج همین سنت ارزشمند در اختیار شما عزیزان قرار گرفته است.
